CÔN ĐẢO NGÀY 1 THÁNG 5 NĂM 1975

        Ngô Minh

 

            Côn Đảo là “đảo tù” “địa ngục trần gian” nổi tiếng suốt trong 113 năm ( 1862- 1975). Đại thắng mùa Xuân 1975 trở thành  mốc son lịch sử, biến Côn Đảo, từ “ địa ngục trần gian” thành hòn đảo Tự Do ! Ra Côn Đảo, tôi được nghe rất nhiều chuyện cảm động về những ngày tháng 4- 1975 lịch sử  ấy, đặc biệt là ngày 1/5/1975- ngày Côn Đảo được giải phóng.

            Tháng 4- 1975, trên đảo có 7448 tù nhân bị giam giữ . Dường như anh em tù nhân không hề có thông tin gì về Cuộc Tổng tiến công mùa Xuân 1975 bắt đầu từ chiến thắng Buôn Ma Thuột  làm cho quân đội Sài Gòn hoảng sợ rút chạy khỏi Tây Nguyên. Nhưng anh em cũng cảm nhận được tình hình Đảo có lúc này khác thường lắm. Địch cho tu sửa đường , đào đắp công sự, ụ súng trên các sườn núi quanh các trại tù. Vài ngày chúng lại tổ chức khám xét và di chuyển tù nhân từ trại này sang trại khác, cấm trao đổi nói chuyện . Chúng thu lượm  tất cả các những tờ báo cũ, mảnh giấy gói đồ … nhằm bịt kín tin tức về cuộc tiến công  “tốc chiến tốc thắng” của quân ta ở đất liền

          Anh Bảy Oanh, tù nhân lúc đó, nguyên Trưởng Ban quản lý Di tích Côn Đảo kể , trong các ngày 29, 30-4, trên trời Côn Đảo, tiếng máy bay Mỹ gầm rú liên hồi. Nhiều tù chính trị đã chịu ra làm khổ sai nay bị chúng  đưa trở lại các phòng giam cấm cố , anh em tù chính trị xuống làm bếp buộc phải vô lại trại giam. Địch đóng kín mít tất cả các cửa phòng giam,  việc đổ thùng cầu hay tắm mỗi ngày 15 phút bị bãi bỏ ! Anh em đoán chắc có chuyện gì đó nên địch bưng bít tin tức.

          Lúc này, máy bay Mỹ chở nguời từ Sài Gòn ra náo loạn bầu trời  . Hàng hóa  nhu yếu phẩm tăng giá vùn vụt. Máy bay tranh nhau lên xuống sân bay Cỏ Ống, chở quân tướng Mỹ, quan tướng di tản. Ca nô, tàu há mồn cập bãi Cỏ Ống  chuyển người ra các tàu Mỹ đang đậu ngoài khơi. 16 giờ 30 ngày 29-4, 26 tên cố vấn Mỹ và chư hầu  rút chạy. Đêm 29-4, chúa đảo lúc ấy là tên trung tá Lâm Hữu Phương lái xe chở vợ con hắn qua khu Bến Đầm, bí mật xuống canô trốn ra tàu di tản, bỏ lại 1500 sĩ quan cấp dưới, lính, cai tù,… đang nhớn nhác, lo sợ. Tên Phạm Huỳnh Phương, phó đảo đã họp với bọn quyền thế trên đảo cùng đám gác ngục ác ôn nhất như Lê Văn Khương, Đỗ Văn Phục bàn cách đối phó. Chúng quyết định khóa chặt các phòng giam, bố trí canh gác nghiêm ngặt . Tổ chức di tản quân lính ra tàu ngoài khơi bằng mọi phương tiện.  Chúng lên phương án thủ tiêu toàn bộ tù chính trị trên đảo bằng bằng lựu đạn vào giờ chót…Nhưng tin Tổng thống Sài Gòn Dương Văn Minh đã tuyên bố đầu hàng, Sài Gòn giải phóng làm cho chúng suy sụp, kinh hoàng tháo chạy. Cuộc di tản hỗn loạn trên đảo kéo dài suốt đêm 30-4…

 

          Nửa đêm ngày 30-4,  đại úy quân Sài Gòn Kiều Văn Dậu , trưởng ty thanh niên Nguyễn Văn Đồng cùng  anh Nguyên Văn Sơn, ( anh Sơn là đặc tình mang bí số T31 của ta trong hàng ngũ công chức nhà lao) , đã vào trại 7 , họ mở khóa cửa phòng 24, Khu H, báo tin :“ tổng thống Dương Văn Minh đã đầu hàng, bọn ác ôn trên đảo đã bỏ chạy hết, bọn quân phạm, lưu manh đang cướp bóc, gây rối loạn trên đảo “. Nhóm Kiều Văn Dậu yêu cầu “anh em tù chính trị ra giải phóng Côn Đảo để ổn định trật tự “. Anh em tù yêu cầu đưa  radio tới. Sau khi nghe Đài tiếng nói Việt Nam phát bản tin “Dương Văn Minh đầu hàng, Sài Gòn hoàn toàn giải phóng …”, anh em sung sung sướng đến bàng hoàng. Tất cả ôm nhau khóc. Đó là thời khắc mà những người tử tù Côn Đảo biết mình đã thóat khỏi ” địa ngục trần gian” !

             Tù nhân chính trị Khu H lập tức tịch thu chìa khóa Trại 7 ở tay trưởng trại Hai Rồng, chạy đi mở các cửa phòng giam. Anh em tù nhân hò reo vang dội. Nhiều phòng chưa kịp mở khóa, anh em đã bẻ song sắt, phá cửa ra. Đến 3 giờ sáng  ngày 1-5, cả 8 Khu  của Trại giam 7 được giải phóng. Thoát khỏi Chuồng Cọp số 30 khu F, đồng chí Phan Huy Vân ( tức Trần Trọng Tân ( Hai Tân) – nguyên Ủy viên TW Đảng, Trưởng Ban TTVT, Phó bí thư Thành Uíy TP Hồ Chí Minh ) đã đến ngay bệnh xá của Trại 7 gặp đồng chí Trịnh Văn Tư để bàn kế họach giải phóng đảo. Một Đảo ủy được thành lập do anh Trịnh Văn Tư làm bí thư và Hai Tân phó bí thư. Một “ Ủy ban Hòa hợp hòa giải dân tộc Côn Sơn” gồm 15 người, nòng cốt là anh em tù chính trị cũng được thành lập Linh mục Phạm Gia Thụy được mời làm chủ tịch! Trưa 1-5, Tiểu đoàn  vũ trang cách mạng đầu tiên của  Đảo ra đời với số súng đạn thu được từ các trại lính, có cả đại liên 12 ly7 .

 

          Trong lúc đó, ở các Chuồng Cọp, Hầm Đá, do biệt giam nên các tử tù đều không hay biết gì. Vì mỗi người bị còng  trong một chuồng  riêng biệt. Lúc đó tử tù Lê Quang Vịnh đang bị còng chân, nằm một mình trong Hầm Đá  Lao II như một cái xác ( Đồng chí Lê Quang Vịnh “người con quang vinh” , sau này anh Vịnh là Bí thư Quận ủy Côn Đảo 1986-1988, Trưởng Ban tôn giáo Chính phủ…nghỉ hưu năm 2003). Anh hoàn toàn không biết những gì đang xảy ra bên ngoài. Cho đến sáng 1-5-1975, anh vẫn chưa hay biết tí gì  về cuộc Đại thắng mùa xuân năm 1975 lịch sủ của Đất Nước. Anh cũng không hay biết gì về cuộc giải phóng của  tù Côn Đảo ở Lao VII ( Chuồng Cọp mới) nửa khuya hôm trước. anh Lê Quang Vịnh đã mô tả  lại giây phút Tự Do thiêng liêng đến với mình trong tập sách “ Từ trái tim người tù yêu nước” , rất sống động :

 

          “ – Sáng 1-5, khi  trời vừa sáng, tôi gắng gượng đứng lên hít thở luồng không khí trong lành theo lỗ thông hơi bay vào. Đôi chân bị còng xiềng lâu ngày làm cho tôi không thể đứng lâu được. Tôi ngồi xệp xuống xoa bóp đôi chân tê dại. Tôi không biết lúc ấy khoảng mấy giờ. Bỗng bên ngoài vẳng vào Hầm đá những bước chân dồn dập, tiếng đâp phá đùng đùng, tiếng người hét to có vẻ oai vệ. Rồi ngay trước hầm giam tôi vọng vào một giọng nói thân tình : “ Vịnh ơi !, Có Vịnh ở trong này không ?”. Lâu này  bị cầm cố trong chốn hầm chuồng, toàn nghe những lời không mấy nhã nhặn như mày tao, đồ… ngạo ngược của bon cai tù, bọn trật tự. Hôm nay bỗng nghe  tiếng gọi  thiết tha như tiếng bạn bè. Tôi vội đáp:” – Phải, Vịnh đang bị còng trong đây !”.  Rồi tiếng loảng xoảng vọng vào. Cửa hầm giam bật mở. Ánh  sáng loá mắt ùa vô Hầm đá. Còng được phá. Tôi ráng sức dùng  hai tay nâng dôi chân tê bại ra khỏi còng. Tôi ráng vịn bức tường đá lạnh loạng choạng bước ra. Đôi cánh tay ai đó ôm lấy tôi và dìu tôi đi…Khi mắt quen dần với ánh sáng, tôi nhận ra anh Phạm Tùng, chiến sĩ tình báo, từng bị nhốt với tôi ở Chuồng Cọp mới. Cánh tay trái anh đeo băng đỏ, tay phải cầm khẩu súng, hồ hởi :

 

–         Giải phóng rồi, giải phóng rồi Vịnh ơi !…  

 

            Bỗng nhiên tai tôi ù, mắt tôi hoa lên , rồi tôi xỉu đi  trong vòng tay đồng chí. Khi tỉnh  lại tự nhiên nước mắt tôi ứa ra chan hoá, rồi tôi khóc lên nức nở vì sung sướng…”

 

            Ngay sau đó, mọi người  dìu Lê Quang Vịnh qua nhà Tỉnh trưởng, lúc này đã trở thành Văn phóng Uỷ Ban giải phóng Côn Đảo. Lòng Vịnh rạt rào ngất ngây. Hơn mấy tiếng đồng hồ được tự do rồi mà anh cứ  thảng thốt như trong mơ. Một giấc mơ quá lớn. Nhìn ánh nẵng tháng Năm chói loà sắc trời Côn Đảo, Lê Quang Vịnh nghĩ ngay đến màu sắc nguy nga của Tự Do. Vâng, bầu trời xanh trong lộng lộng trên đầu ấy chính là gương mặt của Tự Do. Vịnh xúc động quá. Anh vào chỗ Uỷ Ban giải phóng xin tờ giấy , ngồi xệp xuống hiện nhà viết những nốt nhạc đầu tiên của bản nhạc “Chào Tự do” để ghi dấu giây phút thoát khỏi số phận “tử tù” của mình. Bài hát có những câu điệp khúc vạng vọng như tiếng reo ca :

 

               Ta reo hát lên đi, ta reo hát lên đi, ta reo mừng lên đi

                Đời ta đã hết tù ngục chia ly …

         Cùng với Lê Quang Vịnh, lực lương vũ trang Côn Đảo đã cứu thoát được hơn 10 tù nhân bị cùm xiềng và bị bỏ đói trong Hầm đá ở Trại II, Đến trưa 1-5, ta hoàn toàn làm chủ Côn Đảo. Sau khi chiếm Cơ quan Vô tuyến Viễn thông của địch, Đảo ủy liên tục liên lạc với đất liền, báo tin “ Anh em tù chính trị đã thiết lập chính quyền cách mạng ở Côn Đảo từ sáng 1-5 và xin ý kiên chỉ đạo”. Nhưng không bắt được liên lạc. Đảo ủy đang  tính  đến  việc cử người vượt biển về đất liền để bắt liên lạc, thì chiều 2-5, bắt được liên lạc với Thành ủy Sài Gòn .Đất liền  cho biết :” Đã nhận được điện và đã báo cho Trung ương Cục, yêu cầu cho biết ngoài đó cần gì để gửi ra !”.Đồng chí Hai Tân đã khóc lên vì sung sướng khi nhận điện và đồng chí đã nói  :” Côn Đảo chỉ cần cờ Tổ quốc và ảnh Bác Hồ thôi !” .Đó là câu nói xúc động nhất trong những ngày giải phóng Côn Đảo !

 

          Trong lúc đó, tại Vũng Tàu , trung tướng Lê Trọng Tấn đã họp với các tướng lĩnh để bàn một trận hợp đồng  quân chủng  Hải- Lục- Không quân  giải phóng Côn Đảo. Tối  2-5, máy bay ta đã mấy vòng trên bầu trời Côn Đảo, nhưng  Đảo ủy  lại tưởng là máy bay trinh sát của Mỹ trở lại , nên chỉ thị cho các đơn vị của đảo chuẩn bị chiến đấu. Còn máy bay trinh sát của ta lại báo cáo là trên đảo đèn điện còn sáng , nên Ban chỉ huy chiến dịch cho là địch vẫn còn, bèn quyết định phương án : Cho máy bay phát loa kêu gọi đầu hàng, nếu địch ngoan cố thì dùng pháo binh, trực thăng, xe tăng trên tàu đổ bộ cường tập để giải thoát tù nhân  ! Tối 3-5, anh em báo tin bắt được 3 người nhái ngoài biển xâm nhập vào đang giữ ở Trụ sở Ủy ban. Tới nơi thì hóa ra là các chiến sĩ trinh sát hải quân ta. Thế là đại diện Ban chỉ huy tàu Hải quân được đưa vào Đảo. Mọi người ôm nhau mừng rơi nước mắt ! Thì ra, Bộ tổng tham mưu đã  điều tiểu đoàn 445 Bà Rịa và một Trung đoàn của Sư đoàn  Sao Vàng ( sư đoàn 3) xuống 2 tàu V.754 ,V.683 của Lữ đoàn 125 Hải Quân, tức là  đơn vị tàu không số đã làm nên sự tích Đường Hồ Chí Minh trên biển trong chiến tranh chống Mỹ, ra giải phóng Côn Đảo. Tàu xuất phát từ chiều 1-5 tại cảng Rạch Dừa chở theo hàng chục tấn lương thực, thực phẩm, rau xanh, thuốc men cùng với cờ Tổ Quốc, ảnh Bác Hồ…của Đảng bộ thành phố Vũng Tàu gửi tặng nhân dân và chiến sĩ Côn Đảo .Nhưng Côn Đảo đã tự giải phóng !

 

          Sáng 4-5, quân ta từ tàu chiến đổ lên đảo. Một cuộc mít tinh mừng Côn Đảo giải phóng được tổ chức trọng thể. Hàng ngàn cựu tù mang cờ Tổ quốc,  ảnh Bác Hồ , cùng với cư dân trên đảo hò reo vang dội. Người  Côn Đảo hô vang:” Bộ đội cụ Hồ muôn năm” ,” Chào mừng Hải quân nhân dân Việt Nam”,” Việt Nam Dân chủ Cộng hòa muôn năm”,” Đại tướng Võ Nguyên Giáp muôn năm”…Tiếng hô reo mừng truyền lan trên sóng biển, âm vang như còn mãi đến bây giờ …